Çocuklarla ilgili yapılan birçok araştırmalarda çocukların yaptığı resimlerin Fizyolojik, davranışsal, psikolojik anlamda gelişimleri açısından önemli bir veri olarak kabul edilmektedir. Resim çocukların iç dünyasını yansıtan bir iletişim aracıdır. Çocuğun ilk yaptığı gelişigüzel çizimler daha sonra yerini bir sanat evresine bıraktığını görebiliriz. Çocuklar büyüdükçe resimleri daha anlamlı ve gerçekti bir hal almaktadır.
Prof Dr Haluk Yavuzer çocukların yaptığı resimleri dönemlere ayırmıştır.
1-karalama dönemi(2-4 yaş)
2-Şema öncesi dönem (4-7 yaş)
3-şematik dönem (7-9 yaş)
4-gerçekçilik (gruplaşma) dönemi(9-12 yaş)
5-Görünürde doğalcılık dönemi
KARALAMA DÖNEMİ
Bu dönem çocuğun bilinçsizce yaptığı gelişigüzel yaptığı çizimlerdir. Resim onun için bir oyundur. Geniş kavisler çizer daha sonra bileğini kullanmayı öğrendiğinde bu anlamsız çizimler yerini yuvarlak ve çizgilere bırakır. Zamanla el kasları gelişir dikey çizgiler, yatay çizgiler çizmeye başlar.
KARALAMANIN AŞAMALARI
1-DÜZENSİZ KARALAMA
Bu dönemde çocuk motor hareketlerinde kontrol sağlayamadığı için kalem bazı yerlerde bastırılmış bazı yerlerde açık tondadır.
2-BOYLAMASINA KARALAMA
Tekrarlanan bu çizimler kontrollü hareketlerdir. Çocuk için eğlence ve farkındalık ifade eder.
3-DAİRESEL KARALAMA
Kaba motor hareketlerini kontrol etmeyi öğrenen çocuk dairesel kavramlar ve farklı çizimler yapabilmektedir.
4-İSİMLENDİRİLEN KARALAMA
Gelişigüzel yapılan çizimler yerini hayali karalamalar ve isimlendirilen karalamalara bırakır.
ÇİZGİ
1970 li yıllarda çocuk resimleri ile ilgili araştırmalar yapan psikiyatr Kellog çocukların ilk yıllarda yaptıkları anlamsız şekillerin daha sonra anlamlı şekillere dönüştüğünü ifade etmiştir.
RENK
Çocuk karalama yaptığı dönemde belirli bir renk seçimi yoktur. Genelde parlak ve gerçek nesnelerin renginden uzak olduğu görülür.
MEKAN ALGISI VE PERSPEKTİF
Karalama döneminde mekân algısı oluşmuştur diyemeyiz. Kâğıt üzerinde dağınık çizgiler çizer. Algılamaya başladığı 4 yaşlarında fark edilir.
ORANTI
Belirli bir nesneyi belirgin orantı ve çizgilerle yapamaz.
2.ŞEMA ÖNCESİ DÖNEM
4 Yaş sonrasında yapılan resimlerin daha belirgin olduğunu, 5 yaşlarında ise insan, ev resimlerini çizdiklerini, 6 yaşlarında ise konulu resimler çizdiklerini yapılan araştırmalar belirtmektedir.Bu dönemde insan resimlerinde
‘iribaş figürler’ hâkimdir. Ayrıca tamamen duyguları ve hayalleriyle hareket ederler. Vücut oranları gerçekleri yansıtmaz.6.yaştan itibaren sanatsal becerileri gelişmeye başlar. Resimlerinde yer ve çizgi vardır.
5 yaşında çocuk insan figürü çizerkeninsan figürü çizerken baştan çıkan kollar ve bazı organları daha büyük çizebilir, parmaksız eller çizebilir.
SAYDAM RÖNTGEN RESİM
Bakılması görülmesi mümkün olan resimler çizer örneğin bir sınıf çizer sınıfın içindekileride saydamlaştırır
RENK
Bu dönemde nesnelerin gerçek renklerini kullanır. Örneğin ağacın gövdesini kahverengiye, gökyüzünü maviye, güneşi sarıya boyar.
MEKAN ALGISI VE PERSPEKTİF
Daha önceki döneme göre mekan algısı bu dönemde gelişmiştir.Çocuklar nesneleri üzerinde bulundukları düzleme dik olarak çizerler. Örneğin yuvarlak bir tepeye ağaç resmi çizerken dikey olarak çizerler.
ORANTI
4ve 5 yaşlarındaki çocuk artık başı gövdeye ekleyerek insan resimleri çizmeye başlar. önem verdikleri nesne ve insanları her zaman büyük çizerler.
ŞEMATİK DÖNEM (7-9 Yaş)
Bu dönemde resimlerin şekillendiği ve şemaların oluştuğu görülür. Çocuk artık kendine göre insan resimleri çizer. Bu çocuktan çocuğa fark eder, ayrıca figürlerde cinsiyet farklılıkları görebiliriz. Bu yaşlarda çocuğun resminde düzen vardır kâğıdın alt tarafına yer çizgisi üst kısmında da gök çizgisi vardır. Arada kalan kısımda hava
boşluğu vardır.
Çocukların çizimde hava boşluğu bırakmadan gökyüzünü ufuk çizgisine kadar boyamaya başlama gelişimini göstermeleri 8_10 yaşlar arasında başlar.(Kindap)
ORANTI
7 9 Yaşındaki çocuklar nesneler arasındaki ilişkiyi doğru vermeye başlar.9 yaşındaki çocuklar geometrik şekillerin yanı sıra gördüklerini ve düşündüklerini de çizmeye başlar
GERÇEKÇİLİK (GRUPLAŞMA) DÖNEMİ (9-12 Yaş)
Bu dönemde çocuklar kendilerini toplumun bir parçası olarak görmeye başlarlar. Resimlerinde artık önceki dönemlere göre gerçekçilik izlerini görmeye başlarsınız Kız ve erkeklerin resimlerinde farklılıklar görülür. Çocuk yaptıklarını doğadaki ile karşılaştırır. Gördüğünü aynen yapmak ister. Yapamadığı durumlarda umutsuzluğa kapılır.(MEB)
MEKAN ALGISI VE PERSPEKTİF
Bu dönemde yakında olanı büyük uzakta olanı küçük çizerek perspektifin artık farkında olduklarını belli etmeye başlarlar resimde mekân artık yer gök çizgisi değil derinlik uzaklık kısalık öndelik gibi kavramlar vardır.
GÖRÜNÜRDE DOĞALCILIK (MANTIK DÖNEMİ 12-14 Yaş)
Dönem itibariyle boyut ve derinlik konularında daha özenli resimler çizildiği görülmüştür.Aynı zamanda ifade etmek istediği duyguyu da resimlerine yansıtır.renkleri olduğu gibi kullanmayı tercih ederler.Üreticilik bu yaştaki çocuklarda yeniden kazanmıştır.